Over de rand van weten

Onlangs maakte ik mee, dat een goede vriend, vrij plotseling in een stadium belandde waarin de realiteit zich liet zien als twee foto’s over elkaar heen. Verschillende tijden, waar hij het nù uit moest zien te halen.
Het pakte het mij zo aan dat ik er over schrijf, anders zou het blijven rondtollen in mijn hoofd. Van het bevriende echtpaar uit ons dorp, een tiental jaar ouder dan ik, kreeg de man een half jaar geleden een paar kleine hersenbloedingen achter elkaar.
Als heel actieve zeventiger bleef hij veel activiteiten gewoon voortzetten. Dat ging redelijk. Al moest zijn vrouw hem steeds brengen en ophalen, want een auto besturen was levensgevaarlijk geworden.
Het articuleren ging hem moeizamer af. De rondleidingen in musea hield hij toch vol. En hij kon nog steeds boeiend vertellen . Wel moest je er meer moeite voor doen om hem te kunnen verstaan.

Ik kwam hem soms tegen op onze dijk, een magere kalende man, keurig gekleed. Zijn hoofd wat schuin houdend. Dat hebben slechthorende mensen vaak. Ik had het idee dat hij me zeker goed herkende, al duurde het even. Alsof hij kaart moest lezen. Hij zoende altijd graag vrouwen, maar nu zei hij gegeneerd: Pas op, ik kwijl een beetje.
Het leek ook net of zijn ogen verder weg stonden dan vroeger. Zijn passen werden wankel, ook zonder borrel.

Een maand geleden hoorde ik dat het heel erg achteruitging met hem. Weer een wat groter herseninfarct maakte hem in de war. De meest gewone handelingen was hij vergeten.
Hij wist niet meer hoe hij koffie moest zetten of zich aankleden of zwemmen ( hij was altijd een verwoed zwemmer geweest).
s’Nachts zat hij achter in zijn bed en probeerde te vliegen. Het ergste was eigenlijk dat hij bij vlagen weer volkomen normaal leek.
Zijn vrouw belde op een nacht in wanhoop vrienden op, ze wist zich geen raad meer met hem.
Ze kwamen meteen en hij zei; ‘Ga zitten, is er iets, je komt toch geen punaises lenen midden in de nacht?, neem ik aan’.

Twee weken later was het zover dat hij moest worden opgenomen in een verzorgingstehuis.
Het ging zo snel. Je gaat erover nadenken hoe het met jou zal gaan als je ouder wordt.
Er ontvouwt zich nu een treurig tafereel als je hem opzoekt en hem ziet zitten in een kamer.
Met de mensen om hem heen vormt hij een soort tableau vivant . Figuren die gestold zijn in het leven en af en toe als marionetten bewegen alsof iemand anders ze in beweging zet zonder dat ze het weten. Hoe zal dat voelen?

Ik begroet hem, hij herkent mij langzaam, alsof hij op een wegenkaart kijkt.
Vraagt hoe het met onze zonen is. Zegt drie keer dat het fijn is dat ik ben gekomen.
Zegt: ‘Ik ga morgen naar huis, want dit is een gevangenis’.
Ik kan het niet ontkennen. Als ik wegga, loopt hij mee tot de eerste schuifdeur en zwaait me na in slow motion, leunend op zijn rollator.

Eigenlijk hoop ik voor hem dat hij gauw helemaal over de rand van weten heen is……