Thuiskomen, maar net niet helemaal

Twee mannen meer niet. Ze zijn rustig aan het werk in La Mairie van Saint Martin-Chateau, een dorpje van 160 inwoners in het Franse departement Creuse. Ze werken gestaag door, niet hard, dat mag ook wel gezegd worden. Gestaag is precies het juiste woord. De vloer van het kleine stadhuisje wordt gedaan, althans dat meen ik als ik vanaf een picknicktafel het tafereel gade sla. Het leven ligt, op die twee arbeiders na, volledig stil. Geen mens te bekennen en ook de spreekwoordelijke hond lijkt van de aardbodem verdwenen. De massieve kerk – L’église de Saint-Martin-Château -, opgetrokken uit keiharde, grote, brokken rots, samen met de losstaande kerktoren, imponeert. De kerkdeur is gewoon open – zoals overal in Frankrijk – en eenmaal binnen dreunen de echo’s van je voetstappen door de gewelven. Elektronische versterking is hier onnodig. Ik brand een kaarsje bij het Mariabeeld, het enige kaarsje van de dag. Voor de doden van Saint Martin-Chateau die bovengronds begraven liggen op het kerkhof naast de eeuwenoude kerk, daar genieten zij in stilte van hun eeuwige rust.

De picknicktafel staat niet ver van de kerk, naast Gods kruis, een oud stenen kruis zoals alles hier oud is en van massief steen. De wortels van het dorp gaan ver terug, naar het jaar duizend, of misschien wel eerder. Groot is het nooit geweest, er heerst rust, vast al sinds de mens hier zijn eerste woning bouwde. Geen hoogbouw, geen graffiti en vast ook geen jongeren. Die trekken naar de stad, hun 21ste-eeuwse-gevoelens en -verlangens achterna. Daarvoor is hier geen plek.

Op het dorpsplein, mag ik het zo wel noemen, want een plein is het niet echt? Nu goed, daar staat dus ook, zoals in elke Frans gemeente, een monument dat herinnert aan de Eerste Wereldoorlog. Soms lijkt het alsof die oorlog meer leeft bij de Fransen. Aan een zijde van het monument is een plaquette aangebracht van de dorpsdoden van die tweede grote oorlog. Slechts een naam prijkt daar op, te weinig natuurlijk voor een eigen monument.

Hoe kom ik – of eigenlijk wij – hier eigenlijk? Het is om te lachen, dat dan weer wel. Niet ver weg zijn de watervallen – ik geniet van het woord la cascade – van Jarrauds. Dat natuurgeweld wilden we niet missen natuurlijk. Bij de parkeerplaats stond een bord dat ons ook de weg wees naar dit oord, het was slechts 500 meter, wel de berg op natuurlijk. Het woordje chateau wekte het verlangen naar een echt kasteel in ons. In onze verbeelding zagen we de ridders al vechten om de, zeker knappe, Franse jonkvrouwen. Een pictogram van een kasteel op het bord gaf de doorslag voor de klim omhoog.

Dat de beeltenis op het pictogram uiteindelijk een kerk bleek te zijn, was teleurstellend voor mijn wandelgenoten. Ik was om en snakte ernaar om mijn hele hebben en houwen in dit dorp onder te brengen. Laat ik het liefde noemen, liefde op het eerste dorpsgezicht. Op het pleintje in Saint Martin-Chateau voelde het als thuiskomen. Slechts de fles water op de tafel gaf aan dat het niet zo was. Als ik echt thuis was, had daar een fles rode wijn gestaan.