Vlaamse gaaien

Nog bijna slapend hijs ik me in mijn zwarte kledij: 7/8 broek, iets te wijde leren laarzen en een truitje. Als ik even ga zitten piept er aan beide kanten een stuk blote knie tevoorschijn, in een belegen al flink verschoten zomerbruin. Wel wat frivool voor de komende ernstige happening. Het is zaterdagmorgen half acht. Halverwege richting Antwerpen komen we hopeloos klem te zitten in een lange file. Mijn horloge vertelt na een kwartier al, dat op tijd komen geen haalbare optie is. Rondom ons auto’s met hoog opgetast gebloemd beddengoed achterin. Herfstvakantie voor hen, realiseer ik me. Herfstbegrafenis voor ons.
Van echtgenoot’s oudste broer gaan we vandaag afscheid nemen in een Belgische dorpskerk.
Door omstandigheden was er al jaren nauwelijks contact. Dus zo verdwijnt er iemand definitief die eigenlijk al verdwenen was.

Eindelijk van de grote weg af, blijkt de provinciale weg minstens zo druk. Stapvoets rijden we door de straten van Brasschaat met zijn dure winkels en dikke auto’s vol met gretig zaterdagshoppende belastingontduikers. Grote villa’s met soms torens lijken precies kerken. Het brengt ons in de war. We gaan de weg vragen. Ik roep naar een oude mevrouw aan de overkant: ‘Weet u misschien de Sint Joseph kerk?’
Haar teruggeschreeuwd: ‘Ik versta u niet!’ verstaan wíj wel. Echtgenoot steekt met levensgevaar naar haar over. Tussen de rijdende bolides door, zie ik haar wijzen en gesticuleren.

We zijn intussen al een half uur te laat. Uiteindelijk duikt de bakstenen kerk op, bewaakt door vier gehandschoende Vlaamse gaaien naast een grijze lijkwagen.
‘File’, verontschuldig ik me bedremmeld, als we hen passeren bij de grote deuren. Ze bewegen nog geen wimper.
Dan door een volle kerk naar een van de eerste rijen. Echtgenoot met het papier van zijn voorbereide tekst in de hand. We zitten amper of hij wordt al naar voren geroepen om te spreken.
‘John’, galmt het opeens keihard door de kerk. Iedereen schrikt op. De microfoon staat veel te hard afgesteld. Ik probeer met mijn handen nog een soort dimmend gebaar in zijn richting aan te geven. Helaas, hij ziet het niet. Het hele A4 door blijven zijn woorden met kanongeweld tegen de pilaren ketsen.

Er wil niet veel gevoel bij mij naar boven komen. Ik blijf toeschouwer bij een triest toneelstuk.
Alleen raakt het me wel als een kleinzoontje zijn woorden onverstaanbaar weg komt snikken. De pastoor met zijn glimlachende poppenkasthoofd mummelt ernstige teksten, het kale hoofd hemels beschenen door het rood uit een van de glas-in-lood ramen. In de eikenhouten kist ligt de broer waarschijnlijk verwonderd naar dit alles te luisteren. Na een leven vol conflicten had hij niet zoveel aardige woorden verwacht.

Later val ik in de sjieke condoleancegelegenheid, uitgehongerd aan op de verrukkelijke broodjes. Waar krijg je meer trek van dan van een begrafenis? Het kauwen geeft me een aards en levend gevoel. Ik bedenk zelfs ook wel zo’n begrafenis te willen: compleet met poppenkastpastoor, een preek in zacht Vlaams en vooral zulke kleine Belgische broodjes.