Voorbijganger

Bij de uitgang van het winkelcentrum stond een zwervermuzikant. Hij deed vreselijk aardig, maar je kon het aan alle kanten voelen; hij was het niet. Met veel misbaar dat voor zwier door moest gaan, begroette hij alle voorbijgangers. Maar zijn ogen bleven kil, als een slang die zijn prooi bestudeert. Hij was het soort zwerver dat je heel erg bewust maakte van het feit dat je rijk en vies bent, als je loopt, zonder een muntje te doneren aan een bedelende gitaarhoes. Ondanks zijn minachtende, beschuldigende ogen die altijd de tijd hadden om een gat in mijn rug te branden bij het voorbijlopen, gaf ik hem nooit iets. Ik moest hem niet.

Op een dag zag ik hem zoals gewoonlijk al uit de verte. Hij stond daar weer met zijn gitaar. Ook uit de verte was te zien dat hij boos en geagiteerd was. Zijn bewegingen hadden nog steeds het bestudeerde, vriendelijke, nederige, huichelende, maar de woede zorgde voor spiertrekkingen die universeel herkenbaar zijn. Hij bleef wél spelen op zijn gitaar. Samen met de rest van de mensenmassa, werd ik naar het tafereel toegetrokken. Hoewel het beeld onscherp was, gonsde de lucht van een gebeurtenis vlakbij.

Dichterbij gekomen werd de reden van zijn opwinding duidelijk. Hij had gezelschap gekregen. Een man met een viool. Een oudere man. Een man met een donkere huid, wilde grijze haren en ogen die uit zijn hoofd leken te branden. De twee muzikanten hadden een woordeloos gevecht om het territorium van de vierkante meter bij de uitgang van het winkelcentrum. Er stond een tiental mensen omheen, om het tafereel te aanschouwen.

Wat zich daar ontspon was een duel met muziekinstrumenten. De oudere man won grond, door met felle uithalen zigeunerachtige vioolmuziek te spelen en zijn lijf en strijkstok steeds dichterbij het niet meer zo vaste standplaatsje van het slangenmens te bewegen. De slang siste in vergeefse woede. Hij probeerde terug te spelen, wachtend op het juiste moment om toe te slaan en de oude man met zijn ogen tot het bekende schuldgevoel te dwingen, alvorens te bijten. De man liet zich echter niet imponeren. Iedere keer als de slang genoeg adrenaline had verzameld om er een vers akkoord tegenaan te gooien, kwam de man weer een stap dichterbij en gaf hem een violistische draai om zijn oren. Hij begon met korte uithalen. Naarmate het gevecht vorderde, werd de viool echter steeds triomfantelijker en begon steeds luider te zingen. De draai om de oren werd een flink pak slaag. De gitaarakkoorden waren niet meer dan de protesten van een kleuter die naar bed moest. Zijn riedel kwam nooit in de buurt van een van de noten van de viool die geen ophouden meer leek te kennen. Uiteindelijk pakte de slang zijn spullen en kronkelde naar een plaats tien meter verderop, waar hij al ziedend zwierend probeerde zijn gezicht te redden, zijn boosheid te verbergen.

Vanaf dat moment was het de plek van de oude man. De man had meer fans dan alleen ik. Iedere keer was zijn vierkante meter huisraad weer gegroeid. Een krukje, een mooi kleedje, een herdershond. Er lagen altijd etenswaren in de buurt. Hij floreerde en straalde. Hij was de koning van de uitgang.

Tot het moment dat zijn viool weg was. Of hij hem heeft verkocht voor drugs of een slok drank? Misschien dat de viool gestolen, verloren, vergeten was, wie zal het zeggen. Maar de man begon te krimpen. Hij sloeg wartaal uit. Een goedbedoelende voorbijganger schonk hem een oude saxofoon. Die kon hij ook heel aardig bedienen. Het vuur was echter verdwenen. De laatste keer dat ik hem zag, zat hij stil op zijn krukje. Zijn brandende ogen staarden leeg en uitgeblust naar de grond. Er waren geen spullen meer om hem heen, ook de saxofoon was verdwenen. Zijn hond liep zenuwachtig om hem heen.

Een week later stond het slangenmens daar weer, op zijn oude plek, alsof hij nooit was weggeweest. Naast hem stond een leeg krukje. Hij begroette me met een overdaad aan misbaar, dat zwier moest lijken. Hij slokte mijn euro op, zonder te kauwen. Hij zei niet te weten waar de man gebleven was, terwijl zijn kille blik speurde naar het volgende slachtoffer.