Vader

Mijn vader is de jongste uit een Oost-Brabants gezin, dat na de tweede wereldoorlog twee Rotterdamse kinderen adopteerde, omdat er ‘waar er elf konden eten, ook genoeg was voor dertien’. Vanaf zijn veertiende werkte hij zich een slag in de rondte. Eerst in de fabriek waar de muren op hem af kwamen en vervolgens vijfenveertig jaar als ijzervlechter. Voor zover ik me herinner, altijd met bijbanen in de avonduren als ober, kippenlader en al het andere dat op zijn pad kwam om zijn gezin te onderhouden.

Van mijn vader leerde ik dat de wereld van iedereen was, dus zeker ook van mij. Zo toonde hij geen spatje medeleven toen ik als kind het onderspit delfde tegen drie jongens, waarvan er een nog judo kon ook: ‘Je laat je niet afslaan, je had ze aan gort moeten meppen.’ Ik ben nooit meer voor iemand aan de kant gegaan en heb nooit meer het onderspit gedolven.

De uitzet die ik van hem kreeg toen ik op mijn achttiende op kamers ging, bestond uit een vlechttang, een klauwhamer en zijn oude boormachine. Want een meisje moest zichzelf kunnen redden. Waarna hij telkens als er iets moest gebeuren, als een haas de 120 kilometer overbrugde om te sjouwen, boren, timmeren, slopen en weer op te bouwen.

Mijn vader piekerde er niet over te scheiden van een onverbeterlijke alcoholiste, omdat hij nu eenmaal trouw in voor- en tegenspoed had beloofd. Hij kreeg het gelijk aan zijn kant en mijn ouders mopperen elke dag tevreden, en hopelijk nog lang, op elkaar.

Elke zomer voorziet hij ons rijkelijk van boontjes, sla en courgettes (die hij weigert anders uit te spreken dan je ze schrijft). De liefde waarmee ze zijn gekweekt en geoogst, proef je in iedere hap. Vrijwel elk van zijn kleinkinderen is in de winter voor de gek gehouden met boontjes uit blik ‘die toch echt opa’s boontjes zijn’. De enige manier om ze deze verlepte versies naar binnen te laten werken.

Mijn vader vertelt zo’n flauwe en seksistische moppen dat ik er zelfs met enige moeite niet om kan lachen. Als ik dan de ondeugende glinstering in zijn ogen zie, borrelt er toch altijd vanzelf een lach op. Voor hem het teken om er nog vijf te vertellen.

Mijn zoon is zo gek op hem dat hij, zelfs nu hij al elf is, altijd in zijn armen vliegt. Mijn zoon is, zoals hij zelf zegt, ‘niet zo’n buitenkind’, maar met opa gaat hij graag op pad. Opa kent de naam en gewoonten van elke vogel, elk zoogdier en elk insect. Opa laat door een zwaai van zijn armen driehonderd ganzen de lucht in zwermen. Samen vissen ze (lekker illegaal, waar opa bij zo ongeveer alles een voorkeur voor heeft) en maken ze van elk uitstapje een avontuur.

Mijn vader is er trots op dat ik schrijf, misschien omdat hij dit zelf niet kan, net zo min als lezen. Mijn moeder leest mijn kortere verhalen, als ze de kans krijgt, terloops aan hem voor. Er om vragen zal hij, nog koppiger dan nieuwsgierig, nooit.