Geen sprookje

Er was eens…, en er is nog… een vrouw uit één van de minder gezellige landen in Afrika. Laten we haar Farida noemen en laten we het precieze land voor alle zekerheid maar achterwege laten. Farida is afkomstig uit een klein dorpje in dat Afrikaanse land, ze werkte in een nabij gelegen groter dorp. Op een dag kwam ze na haar werk terug, waar ze het grootste deel van de gemeenschap, inclusief haar familie levenloos aantrof. Vermoord. Alleen één van haar zussen kon ze nergens vinden. Tot op de dag van vandaag leeft ze in het ongewisse over wat er met haar zus is gebeurd. De militairen die de moorden op hun geweten hadden vonden haar uitgeput bij de lichamen van haar familie, maar lieten haar wonderwel in leven. Eén van de militairen nam haar mee, hij kon nog wel een huissloof gebruiken. Ook zag hij een meerwaarde in haar als boksbal en erger. Farida heeft als levenslang aandenken de littekens van zijn woede over haar gehele lijf, aangebracht door een man die haar familie hielp uitmoorden. De man kende maar weinig grens in zijn daden. Uiteindelijk mishandelde hij haar zo tot op het bot, dat de grond hem waarschijnlijk toch net iets te heet werd onder de voeten. Hij wilde van haar af. Via via zette hij haar op een boot. Farida had geen idee waar ze naartoe zou gaan, maar is uiteindelijk in Nederland terecht gekomen, na een lange reis.

In Nederland kwam ze in een AZC terecht. Bijna een jaar lang heeft Farida tegen de muur van haar kamer gestaan, haar gezicht afgewend. Maandenlang heeft zij geen woord gesproken.

Nadat het beter ging met Farida kreeg zij kennis aan enkele leuke jongens, die haar wel wilden helpen. Zij zorgden ervoor dat zij een beetje geld kon bijverdienen. Geen overbodige luxe, zeker wanneer je weet dat een asielzoeker zeventien euro in de week krijgt om van te bestaan Ze kwam in de prostitutie terecht, zo’n beetje de enige plek waar verstoten vrouwen terecht kunnen komen, een universeel gegeven. Aan haar bijverdienste kwam een einde toen ze zwanger raakte. In verwachting van ‘vader onbekend’. Farida heeft nu een stralende zoon en zeventien euro extra in de week. Dankzij haar zoon is ze gelukkig. Farida straalt en danst nu zelfs af en toe, als haar eens iets onverwacht leuks gebeurt. Ze heeft hier vrienden en mensen die haar helpen. Ze verwacht dat het leven verder zo gaat blijven. Haar leven is na het verlies van haar hele familie nooit meer zo prettig geweest als in dat benauwde AZC. Het is haar nieuwe thuis, waar ze veilig is.

Haar beslissers zijn echter van mening dat Farida geen recht heeft om hier te blijven. Wat haar is overkomen, is een drama in de huiselijke sfeer, zo redeneren zij. Farida kan prima terug naar eigen land, er is geen direct gevaar.

Haar zoon mag wel blijven.

Farida wil van haar dreigende lot niets horen. Zodra er ook maar iets in die richting wordt gezegd, sluit ze zich af en doet alsof er geen dag bestaat, behalve de dag van vandaag. Verandering kan en mag niet meer bestaan. Haar blik keert zich af naar een nieuwe muur, iedere keer als een eventuele terugkeer ter sprake komt.

Eén van haar landgenoten moest zich een paar weken geleden melden voor een stempel. Niets bijzonders, standaardprocedure. Toen hij niet terug bleek te komen werd het al vrij snel duidelijk dat het een stempel in zijn paspoort was geweest. Of een stempel op het gratis vliegticket dat hem ter plekke werd verstrekt. Zijn meldplicht bleek een enkele reis naar huis, zonder vorm van afscheid. Of Farida hetzelfde lot te wachten staat? De kans is groot. Zo groot dat de vraag nu niet zozeer is óf, maar eerder wanneer. De kans is ook groot dat zij wordt verstoten of vermoord in haar land. Een alleenstaande vrouw met een kind staat daar gelijk aan een hoer. En hoeren mogen best dood, ook al een redelijk universeel gegeven. En om van een moeder te vragen haar kind achter te laten, te doen alsof hij nooit bestaan heeft?

De parallel tussen het Nederlandse asielbeleid en de Tweede Wereldoorlog wordt goedkoop gevonden en overdreven. Die oorlog is het macabere icoon van een onaantastbaar verleden. De gruwelijkheden van toen mogen nooit en te nimmer vergeleken worden met gruwelijkheden nu. Misschien terecht. En toch is er veel aan de hand, waarvoor wij later als deze maatschappij zich nog herstelt, wellicht ook verantwoording dienen af te leggen. Inhumane behandeling van mensen met vreselijk trauma onder de leden. En eerlijk is eerlijk, zo vreselijk goed ben ik niet op de hoogte. Ik weet niet zoveel als ik zou moeten weten. Simpelweg omdat het menselijke aspect van de asielzoeker niet meer zo ‘hot’ is en de media blijkbaar teveel voorschrijven wat ik weet. In die media is minister Verdonk het uitgekauwde gezicht van het asielzoekersprobleem, een gezicht waar je voor of tegen bent. Een gezicht dat vele anderen in de schaduw zet, of volledig uit het zicht doet verdwijnen.

Dit was dus een verhaal en een gezicht, eentje tussen vele anderen met vergelijkbare, of ergere verhalen. Dit is niet mijn verhaal. Het kan dus zijn dat het verhaal niet helemaal klopt. Misschien doe ik Farida geen recht. Misschien heeft ze zelf de waarheid ook wel wat verdraaid. Echter, haar littekens schreeuwen de wereld in dat ze uit gruwelijke omstandigheden komt en dat het beestachtig is om te zorgen voor het enkeltje ‘retour naar vaderland’. Haar maandenlange muurkleven en haar weigering om te praten bevestigen dat. Farida heeft genoeg doorstaan, Farida moet blijven en gekoesterd worden. Dat is mijn mening. Als dat simpel gedacht is, zij dat zo. Liever simpel, dan kil, ambtelijk geleuter over ‘huiselijke sfeer’. Bovendien, mocht er nou iemand komen kloppen in het jaar 2060 om te vragen hoe het toch kon gebeuren in Nederland na de eeuwwisseling, dan wil ik niet degene zijn die naar de grond staart en mompelt: “Ik heb het niet geweten”.